Zaburzenie perystaltyki jelit – przyczyny, objawy, leczenie

Perystaltyka, czyli ruchliwość jelit, polega na ich naprzemiennym kurczeniu się i rozkurczaniu, dzięki czemu treść pokarmowa przesuwa się w kierunku od żołądka do końca jelita grubego. Proces ten odbywa się odruchowo i podlega ścisłej kontroli nerwowej oraz hormonalnej. Mimo to perystaltyka jelit w dużym stopniu zależy od codziennej diety, nawyków żywieniowych
i odpowiedniego nawadniania organizmu. Ze względu na szybkie tempo życia coraz częściej doświadczamy wpływu przewlekłego stresu na pracę jelit. Spożywanie 4-5 posiłków dziennie co 3-4 godziny w spokoju przy stole, bez pośpiechu oraz zadbanie o dobrą florę jelitową może istotnie poprawić komfort życia.

Przyczyny zaburzeń perystaltyki jelit

Zaburzona  perystaltyka  przewodu pokarmowego staje się coraz częstszym problemem, dotykającym osób w różnym wieku. Zarówno przyśpieszona, jak i leniwa perystaltyka jelit może poważnie wpływać na komfort życia oraz codzienną aktywność. Do głównych przyczyn zaburzeń motoryki przewodu pokarmowego należą:

• nieprawidłowy tryb życia – mała aktywność fizyczna i przewlekły stres;
• dieta z niedoborami błonnika i płynów, zły dobór składników diety, dysbioza bakteryjna jelit;
• infekcje przewodu pokarmowego (narażenie na toksyny – zatrucia pokarmowe);
• leki (m.in. antybiotyki, leki przeciwbólowe, przeciwdepresyjne);
• choroby: niedrożność i inne choroby jelit, cukrzyca, choroby tarczycy;
• choroby neurologiczne, choroby psychiczne: m.in. stany lękowe, depresja.

Jak radzić sobie w przypadku dokuczliwych zaparć?

• Spożywać 4-5 posiłków dziennie co 3-4 godziny, w spokoju, przy stole, bez pośpiechu.
• Ograniczyć w diecie produkty spowalniające pracę jelit – żywność typu fast food, słodycze, tłuste i smażone potrawy, mięso, wędliny, groch, fasolę, biały ryż.
• Rozpocząć dzień od wypicia kubka/szklanki  letniej wody z dodatkiem soku z ¼ cytryny lub łyżki niepasteryzowanego octu jabłkowego z dodatkiem łyżeczki miodu.
• Sięgać po kawę w umiarkowanych ilościach – jeżeli nie ma przeciwwskazań do picia kawy, może pełnić funkcję stymulującą  pracę jelit. Warto dodać, że dobrej jakości kawa nie wymaga słodzenia.
• Pić  minimum 2 litry płynów na dzień, głównie wodę mineralną. Odpowiednia ilość napojów sprawi, że treść jelitowa nie będzie zbita, a jej zwiększona objętość pobudzi perystaltykę.
• Wśród płynów powinny się znaleźć  fermentowane napoje mleczne takie jak kefir, jogurt  naturalny czy maślanka. Jeżeli  są przeciwwskazania  do spożywania produktów mlecznych, należy  rozważyć stosowanie preparatu probiotycznego  zawierającego bakterie fermentacji mlekowej (Lactobacillus,  Bifidobacterium, Streptococcus).
• Spożywać produkty zawierające błonnik pokarmowy. Błonnik jest kluczowym składnikiem diety, który przyśpiesza pasaż treści jelitowej. Znajduje się w  pełnoziarnistych produktach zbożowych, gruboziarnistych kaszach, płatkach owsianych, w owocach i warzywach. Należy pamiętać o jedzeniu warzyw kiszonych.
• Zadbać o źródła dobrych tłuszczów w diecie. Ryby morskie i oleje roślinne takie jak oliwa z oliwek, olej lniany olej rzepakowy – działają przeciwzapalnie i poprawią pasaż jelitowy.
• Przyprawy takie jak koper włoski, koperek, kumin, natka pietruszki, majeranek, imbir  – dodane do potraw usprawniają trawienie.
• Dodatek świeżo zmielonego siemienia lnianego do potraw i napojów – jest bogaty w substancje śluzowe, które uszczelniają i chronią błonę śluzową żołądka oraz jelit przed działaniem szkodliwych substancji. Jednocześnie dzięki wysokiej zawartości błonnika poprawia perystaltykę jelit.
• Ćwiczenie mięśni brzucha i głębokie oddychanie torem brzusznym to dobra stymulacja i masaż jelita. Na perystaltykę jelit korzystnie wpływają też długie spacery, pływanie, jazda na rowerze i bieganie.

Jak łagodzić objawy jelita drażliwego?

Zaburzona perystaltyka jelit to także zespój jelita drażliwego, kiedy pojawiają się bóle brzucha, wzdęcia, zaparcia i biegunki. W tego typu nadwrażliwości  należy wystrzegać się tłustych i smażonych potraw, produktów wzdymających takich jak groch i fasola, kapusta, cebula, por oraz owoców z wysoką zawartością fruktozy. U części osób z nadwrażliwym jelitem źle tolerowana jest laktoza, a u części wszystkie produkty pochodzenia mlecznego. Warto też sprawdzić, czy po rezygnacji z jedzenia pszenicy daje się zauważyć poprawę samopoczucia i czy wzdęcia ustępują.

W przypadku, gdy dochodzi do naruszenia naturalnej flory bakteryjnej, wskazane jest zastosowanie dobrej jakości probiotyku, który pomoże ją odbudować, ponieważ  coraz częściej mamy z nią problem.

Zobacz także: Probiotyk Saccharomyces boulardii – właściwości i zastosowanie

Źródła

Zaparcia – porady lekarzy i dietetyków. Jarosz M., Dzieniszewski J.Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2004.

Dietetyka i żywienie kliniczne. Payne A., Barker H Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2013.

Wpływ mikrobioty na zdrowie człowieka. Rakowska M., Lichosik M., Kacik J. et al. Pediatria i Medycyna Rodzinna 2016

Zastosowanie lecznicze siemienia lnianego. Wawryka J., Teodorczyk A., Zdrojewicz Z. Medycyna Rodzinna. 2017