Jelita zdrowego człowieka są w stanie eubiozy, czyli równowagi bakteryjnej. Oznacza to, że 90 proc. bakterii, które bytują na ich powierzchni, stanowią bakterie kwasu mlekowego, np. Streptococcus thermophilus i Lactobacillus acidophilus (produkujące kwas mlekowy i krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe). Jednak stres, przemęczenie, nieprawidłowa dieta czy antybiotykoterapia mogą przyczyniać się do intensywnego namnażania szkodliwych bakterii, a w konsekwencji wywoływać liczne problemy jelitowe, jak wzdęcia, biegunki, zaparcia i niestrawność. Probiotyki, stosowane w odpowiednich ilościach, korzystnie wpływają na zdrowie i zapobiegają uciążliwym dolegliwościom.
Nazwa szczepu probiotycznego – sprawdź, zanim zażyjesz
Jak prawidłowo stosować probiotyki? Odpowiedź na to pytanie zawsze musi uwzględniać skład preparatu. Pamiętajmy, że nie wszystkie bakterie kwasu mlekowego zalicza się do probiotyków, a jedynie specjalne wyselekcjonowane szczepy, których skuteczność potwierdziły wyniki badań klinicznych.
Dlatego tak istotne jest właściwe oznakowanie preparatu probiotycznego. Przede wszystkim zwróćmy uwagę na dokładny opis szczepów probiotycznych. Szczegółowa charakterystyka powinna obejmować: rodzaj (np. Bifidobacterium), gatunek (np. longum) i symbol szczepu (np. DSM 24736). Ciąg liter i cyfr na końcu nazwy informuje o miejscu przechowywania szczepu wzorcowego i jego numerze. DSM odsyła nas np. do Niemieckiej Kolekcji Drobnoustrojów (Deutsche Sammlung von Mikroorganismen).
Dlaczego to takie ważne? Ponieważ prawidłowy opis mikroorganizmu to znak, że dany szczep został przebadany pod kątem działania probiotycznego.
Probiotyk: dodatkowe informacje na etykiecie
Preparat probiotyczny powinien zawierać informacje nie tylko na temat składu i spodziewanych korzyści zdrowotnych, ale też określać minimalną liczbę żywych bakterii pod koniec przydatności do spożycia, warunki przechowywania i dawkowanie. Na opakowaniu muszą znaleźć się również dane kontaktowe producenta.
Nie ustalono, jak dotąd, dokładnych (ogólnych) zasad dawkowania probiotyków. Zaleca się stosować dawkę, której korzystny wpływ na zdrowie wykazały wyniki badań z udziałem ludzi (zaznaczmy: badań konkretnego szczepu).
Przeczytaj również: Rola probiotyków w antybiotykoterapii
Zasady zażywania probiotyków – kiedy zachować ostrożność?
Zażywając probiotyki w trakcie antybiotykoterapii, należy pamiętać o zachowaniu odstępu czasowego między przyjmowaniem leku przeciwbakteryjnego a podaniem probiotyku. Najlepiej zażywać probiotyk 2-3 godzinny po antybiotyku.
Pamiętajmy, że ciąża i okres laktacji to wyjątkowy czas w życiu kobiety. Dlatego przyszłe mamy i mamy karmiące piersią nie powinny stosować żadnych preparatów bez wcześniejszej konsultacji z lekarzem.
Jak w każdym przypadku, przeciwwskazaniem do stosowania preparatu probiotycznego jest uczulenie (nadwrażliwość) na którykolwiek jego składnik.
Bibliografia:
Lewandowicz M., Kulczyński B., Rzeźnik M. Znaczenie probiotyków w żywieniu osób starszych. Postępy Dietetyki w Geriatrii i Gerontologii 2016;1:15–22.
Szajewska H. Probiotyki – aktualny stan wiedzy i zalecenia dla praktyki klinicznej. Medycyna Praktyczna 2017; 7-8: 19–37.
Szajewska H. Praktyczne zastosowanie probiotyków. Gastroenterologia Kliniczna 2014; 6 (1): 16–23.
Winiarz D., Domańska K., Paluch K. et al. Probiotyki a zdrowie – dziś i jutro. Biuletyn Wydziału Farmacji WUM 2017; 10, 86–94.
Zaremba A. Dobrodziejstwa probiotyków i prebiotyków oraz ich naturalne źródła. Świat Przemysłu Farmacutycznego 2015; 2: 58–63.
Mojka K. Probiotyki, prebiotyki i synbiotyki – charakterystyka i funkcje. Problemy Higieny i Epidemiologii 2014, 95(3): 541–549.
Kierownik Kliniki Chorób Wewnętrznych i Gastroenterologii z Pododdziałem Leczenia Nieswoistych Zapalnych Chorób Jelit CSK MSWiA, Dyrektor Instytutu Pielęgniarstwa i Położnictwa UJK w Kielcach, Prezes Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Prezes Polskiego Klubu Trzustkowego, członek zarządu Międzynarodowego Klubu Trzustkowego, wieloletni Konsultant Krajowy w dziedzinie gastroenterologii.
Absolwentka Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. Główny nurt zainteresowań profesor Rydzewskiej to choroby trzustki oraz nieswoiste zapalne choroby jelit. Utworzyła pierwszy w Polsce pododdział leczenia chorób zapalnych jelit, łączący opiekę szpitalną z ambulatoryjną, stanowiący próbę stworzenia kompleksowej opieki w tej grupie pacjentów. Jest autorką i współautorką kilkuset publikacji w tych dziedzinach w piśmiennictwie krajowym i zagranicznym. Redaktor naczelna Przeglądu Gastroenterologicznego.
Za swoje działania została wyróżniona honorowym członkostwem organizacji pacjentów J-elita. Wielokrotnie nagradzana za działalność zawodową i naukową nagrodami władz uczelni oraz Ministerstwa Zdrowia, otrzymała także Srebrny i Złoty Krzyż Zasługi z rąk Prezydenta RP. Zdobyła tytuł Kobiety Medycyny roku 2014.